درحالیکه سال ۲۰۰۸میلادی از سوی مجمع عمومی سازمان ملل متحد به عنوان سال بین‌المللی زبان‌ها نامگذاری شده است، وزارت اطلاعات و فرهنگ جمهوری اسلامی افغانستان، درست در دومین ماه سال بین‌المللی زبان‌ها که سازمان "یونسکو" از تمام دولت‌ها، ارگانهای ملل متحد، سازمان‌های جامعه مدنی، سازمان های آموزشی، انجمن‌ها و سایر موسسات مرتبط و علاقه‌مند دعوت به فعالیت، تقویت و مراقبت ویژه از زبان ها و ترویج و پاسداری از تمام زبان ها کرده؛ سه تن از خبرنگاران افغان را در پیوند به استفاده از "واژه‌های فارسی" در شهر مزارشریف درشمال افغانستان مورد خشم قرار داد.
زبان فارسی دغدغه اساسیهرچند قبل از این نیز وزارت اطلاعات و فرهنگ جمهوری اسلامی افغانستان بزرگترین دغدغه خود را از بکار گیری "واژه‌های فارسی" در رسانه‌های این کشور به گونه شفاهی اعلام داشته بود اما این نخستین بار است که وزارت اطلاعات و فرهنگ جمهوری اسلامی افغانستان با ارسال نامه‌ی رسمی به رادیو تلویزیون محلی بلخ "بصیر بابی" خبرنگار این رسانه محلی را که در عین حال برای تلویزیون ملی افغانستان از شهر مزارشریف گزارش تهیه می‌کرده است، به علت استفاده "واژه‌های فارسی" به جای "واژه‌های پشتو" نظیر "پوهنزی" (دانشکده) یا "پوهنتون" که در فارسی "دانشگاه" می‌شود را خلاف اصول و فرهنگ اسلامی و افغانی خواند و او را از کار برکنارساخته و دو تن از بلند پایگان این رسانه محلی را در همین پیوند "مجازات نقدی" کرده است.
تجاهل یا تغافل؟از میان زبانهای پشتو، دری، ازبکی، ترکمنی، بلوچی، پشه‌يی، نورستانی، پاميری و ساير زبانهای رايج درکشور، پشتو و دری زبانهای رسمی دولت افغانستان می‌باشند.
این متن ماده‌ی شانزدهم قانون اساسی افغانستان است که دولت افغانستان را برای تقویت و انکشاف همه زبان‌ها در این کشور مکلف ساخته است. اما مشکل در کجاست؟ وزارت اطلاعات و فرهنگ جمهوری اسلامی افغانستان تاکید برآن دارد که در قانون اساسی افغانستان زبان دری به رسمیت شناخته شده است نه فارسی (که وزارت اطلاعات و فرهنگ آن را ایرانی می‌خواند). حال آنکه زبان‌شناسان بدین باورند که فارسی - دری زبانی‌ست که در سه کشور افغانستان، تاجیکستان و ایران با لهجه‌های متفاوت بکار می رود، نه اینکه دری زبان جدا از فارسی باشد.
واکنش‌هااین اقدام وزارت اطلاعات و فرهنگ جمهوری اسلامی افغانستان از جانب نهاد‌های مدنی، فرهنگیان، دانشگاهیان و نمایندگان مجلس مورد انتقاد شدید قرار گرفته و قرار است وزیر اطلاعات و فرهنگ جمهوری اسلامی افغانستان برای توضحیات دراین مورد به مجلس نمایندگان حاضر شود. نمایندگان در مجلس جدا از این مساله به چند مورد دیگر تخلفات فرهنگی صورت گرفته از جانب وزیر اطلاعات و فرهنگ نیز اشاره نموده و از وزیر اطلاعات و فرهنگ افغانستان خواستار توضیحات هستند. دست کم یکماه قبل وزارت اطلاعات و فرهنگ افغانستان تابلوی "نگارستان ملی" را به "گالری ملی" تغییر نام داد و دلیل ارائه شده از جانب این وزارت برای این اقدام، جامع بودن مفهوم "گالری" نسبت به "نگارستان" می‌باشد. اما نمایندگان مجلس و شماری از فرهنگیان به اقدامات اخیر این وزارت مظنون بوده و این اقدامات وزارت را در پیوند با آنچه چند دهه قبل در افغانستان به عنوان جایگزینی واژه‌های "پشتو" به جای واژه‌های "فارسی دری" و نام نهادن برآن به عنوان "مصطلحات ملی" در پیوند می‌دانند.
اما پژوهشگران زبان در افغانستان بدین باورند که در افغانستان در حال حاضر زبان ملی وجود نداشته و در نبود زبان ملی کاربرد "مصطلحات ملی" یا ترمینولوژی زبان هم معنی خود را از دست می‌دهد.
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر