نشست مجلس نمایندگان افغانستان چهارشنبه ۲١ فروردین ماه (٩ آوریل) سال جاری از سوی شماری از اعضای خود تحریم شد. این تحریم بدنبال آن رخ داد، که مجلس مورد اشاره در پیش نویس قانون انتخابات ماده ای را به سود "کوچی ها" به تصویب رساند. به گفته تحریم کنندگان معترض، این ماده مخالف قانون اساسی کشور می باشد. ماده مورد اشاره که به گفته نمایندگان حاضر در مجلس و کوچی ها با اکثریت آرا تصویب شده است، به این قوم حق می دهد در تمام ولایات افغانستان حوزه های رای دهی داشته باشند، و ده کرسی مجلس نیز به آنها تعلق بگیرد. این در حالیست که بر اساس قانون اساسی این کشور، هیچ قومی نسبت به قوم دیگر برتری ندارد. بنابراین نمایندگان معترض می گویند دادن حق رای دهی به کوچی ها در تمام ولایات و داشتن حد اقل ده کرسی در مجلس، به معنی امتیاز دهی برای یک قوم خاص می باشد.اما مساله تنها این نیست. بلکه تشنج زمانی مجلس را به تعلیق کشانید که "علم گل" یکی از نمایندگان کوچی ها درمجلس، در سخنانش این قوم را باشندگان اصلی افغانستان خواند و اقوام دیگر درین کشور را "مهاجر" خطاب کرد.با سخنان "علم گل" مجلس به هرج و مرج کشانیده شد، و نمایندگان دیگر اقوام به رسم اعتراض محل کار خود را ترک کردند. اینک با گذشت دو هفته از تشنج در این مجلس، دامنه ی اعتراضات فراتر رفته و دست کم صد نماینده به جمع معترضین پیوسته اند. این عده می گویند علم گل باید برای سخنانش از سایر نمایندگان اقوام افغانستان معذرت خواهی کند. اما وی هنوز بر گفته خود تاکید دارد، و خاطر نشان می کند که جز حقیقت چیزی نگفته است.کوچی؟ کوچی ها از عشاير افغانستان هستند، که به طور سنتی در فرآيند سياسی این کشور مورد معاملات سیاسی قرار گرفته اند. به این مفهوم که برای گرفتن امتیازات قومی از سوی دولت های حاکم، روی آنها معامله شده است. این قوم از جمله آسيب ديده ترين جوامع افغان هستند، که از جنگ، ميادين مين و خشکسالی به شدت صدمه دیده اند. آنها همچنین از فراگیری علم و تحصیل بازداشته شده اند. به دليل نبود سرشماری قابل اعتماد در افغانستان، افرادی نظير مورخان، جامعه شناسان و اسناد تاريخی جمعيت هر قوم درین کشوررا تعيين می کنند. بنابرین هیچ کس نمی داند جمعيت کوچی ها واقعا چقدر است. اما در لویه جرگه (مجلس بزرگ) تصویب قانون اساسی که نمایندگان به صورت انتخابی بدان راه یافته اند، کوچی ها ۲٦ کرسی از مجموع ١۵٠١ کرسی این مجلس را به دست آورده اند. دامداری اساسی ترین پیشه کوچی هاست، و تنها منبع عایداتی آنها مالداری می باشد. این قوم در فصل های مختلف در تمامی ولایات افغانستان سفر می کنند، و برای مدتی در آنجا مسکن گزین می شوند. زمامدارن افغان در اوايل سال های هزار و سيصد خورشيدی احکام مکتوبی صادر کرده اند، که در آنها مسير حرکت کوچی ها در سفرهای بهاری شان از مناطق سردسير به گرمسير، و به همراه چراگاه هايی در همين مسير مشخص شده است. اما بومیان امروز چنین مدارکی را به دلیل آنکه دیگر آن حاکمیت و حاکمان برحال و در قید حیات نیستند، بی اعتبار می دانند و برای کوچی ها حق ورود به محلات خود را نمی دهند. درگیری؟ بیش از یک قرن است که در افغانستان ميان کوچيان و ساکنان محلی درگيری های شديدی روی می دهد. این در گیری ها در کنار تلفات جانی، خسارات مالی فراوانی نيز برای هر دو طرف بر جا می گذارد. اما با پایان یافتن درگیری میان طرفین، مناقشه به پایان نمی رسد. چراکه مناقشه اساسی بر سر تصاحب زمين و چراگاه ها می باشد، که در یک سال اخیر شدت بیشتری هم یافته است. آخرین درگيری میان کوچی ها و بومیان در بهسود ولايت وردک، این مساله را بیش از هر زمان دیگر داغ تر کرده، و محراق توجه ساخته است .با گسترش دامنه ی بحران میان کوچی ها و بومیان در ولایت مورد اشاره، این تنش ها منجر به درگیری های مسلحانه گردید. درگیری هایی که ۲ کشته و ٦ زخمی از هر دو سو برجا گذاشت. مناقشات به حدی بالا گرفته بود، که پس از پنج هفته "حامدکرزی" رئيس جمهور افغانستان دست به کار گشت و از کوچیان خواست تا از بهسود خارج شوند.همچنان دفتر نمایندگی سیاسی سازمان ملل متحد در افغانستان (یوناما)، درگیری میان کوچی ها با مردم محلی را نگران کننده خواند. این دفتر از دولت آقای کرزی خواست تا برای جلوگیری از ادامه درگیری ها، نیروهای امنیتی بیشتری را در این ولایت مستقر کند. اما در عین حال تنها به این پیشنهاد بسنده نکرد، و خود نیز دو هیات را برای بررسی اوضاع بهسود اعزام نمود. راه حل؟ سرانجام با گذشت بیش از یک قرن بازی روی سرنوشت هزاران کوچی از سوی زمامداران افغان، چنان به نظر می رسد که دولت این کشور می خواهد به مشکلی زیر عنوان کوچی گری پایان دهد. زیرا پس از درگیری های اخیر در ولایت وردک، مقامات کشور از اسکان کوچی ها خبر داده اند. "وحیدالله سباوون" که در راس هیات دولتی برای پایان دادن به بحران اخیر میان کوچی ها و باشندگان بهسود از جانب رییس جمهوری مامور گشته است، در این پیوند گفت :"دولت افغانستان در نظر دارد در مناطق و ولایات مختلف کشور، ١۲ شهرک رهایشی برای اسکان کوچی ها احداث کند". وی همچنین اعلام کرد که خانه های رهایشی در این شهرک ها، به صورت اقساط در اختیار آن دسته از خانواده های کوچی قرار خواهد گرفت، که مایل به اسکان گزیدن در این نقاط باشند. او در ادامه اضافه نمود که روند اسکان کوچی ها در تمامی نقاط افغانستان خواهد بود. اما به مکان دقیق شهرک ها اشاره نکرد، و نگفت که چه زمانی کار بالای این شهرک ها آغاز خواهد گشت. بافت پیچیده قومی در افغانستان سبب شده است، تا گاه گاهی درگیری های کوچک درین کشور به تشنجات بزرگ قومی مبدل گردد. نمایندگان اقوام افغانی بدین باورند که دیگر فصل امتیاز دهی و بهره برداری به نام های مختلف از قوم های این کشور به پایان رسیده، و زمان آنست تا دولت نیز برای بهره برداری از قشر آسیب پذیر و محروم کوچی ها نقطه پایانی بگذارد.
این مطلب را روی سایت واشنگتن پریزم بخوانید
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر