۱۳۸۷ خرداد ۷, سه‌شنبه

پاکستان و افغانستان در سالی که گذشت



حامد کرزی رییس جمهوری اسلامی افغانستان درست زمانی به پاکستان سفر کرد، که وسعت مناطق زیر نفوذ طالبان در شمال پاکستان و مناطق جنوبی افغانستان چهار برابر شده است. همچنین طبق گزارش های تکان دهنده که افغانستان را در پرتگاه سقوط نشان می دهد، طالبان هم اکنون در ۵٤ درصد از خاک این کشور حضور دارند. لذا مساله ای که اینک با وجود حضور بیش از شصت هزار سرباز خارجی در افغانستان مطرح می شود دیگر این نیست که آیا طالبان به کابل باز خواهند گشت یاخیر، بلکه این است که این امر کی صورت خواهد گرفت. مقامات ارشد افغانی همواره حلقاتی را در داخل خاک پاکستان به حمایت، تجهیز و تمویل طالبان و شورشیان خارجی که طراح حملات تروريستی در افغانستان هستند، متهم کرده اند. این موضوعی است، که مسئولان ارشد دولت پاکستان نيز به گونه ای غيرمستقيم آن را می پذيرند. ولی دولت نامبرده اين ادعا را که در مبارزه علیه تروریسم صادق نیست، به شدت رد می کند و بر مبارزه جدی با تروریسم تاکید می ورزد. حامد کرزی نخستین رییس جمهوری است که پس از انتخاب پرویز مشرف به عنوان رییس جمهور غیرنظامی، در پاکستان با او دیدار نمود. وی همچنین آخرین رییس جمهوری می باشد، که پیش از ترور خانم بینظیر بوتو با وی صحبت کرد. قبل براین و در زمانی که مشرف رییس جمهور نظامی بود، کرزی پنج بار دیگر نیز با او دیدار داشت. ولی اهداف سفرهای وی تغیری نکرده است. چراکه هدف اصلی این سفرها به پاکستان، همواره تقویت همکاری دو کشور در مبارزه علیه تروریسم علام می شود. اما تنها چیزی که تا هنوز دو طرف به آن دسترسی نیافته اند، توافق برای این همکاری می باشد.چراکه هربار پس از دیدار سران دو کشور، روابط به گونه گسترده ای متشنج می شود وهردو طرف به بستن تهمت به یکدیگر اکتفا می کنند. پرویز مشرف بارها رییس جمهور کرزی را شخص بی کفایت و بی صلاحیتی خوانده است، که خارج از مرزهای کابل و در دیگر نقاط کشورش به رسمیت شناخته نمی شود. در مقابل حامد کرزی نیز، پرویز مشرف را در تقویت تروریسم و افراطگرایی در منطقه مقصر می داند.
از قصرسفید تا آنکارا
وضعیت نابسامان امنیتی و تشدید بحران لفظی میان رهبران کابل و اسلام آباد، دو رهبرخارجی را در میان کرزی و مشرف کشاند. نخست جرج دبلیو بوش رییس جمهوری ایالات متحده آمریکا به منظور حل اختلاف میان کرزی و مشرف، در قصرسفید میزبان ضیافت شامگاهی این دو رهبر بود. سپس آنکارا برای حل منازعات این کشورها، میزبانی رییسان جمهور افغانستان و پاکستان را به عهده داشت. اما چنان به نظر می رسد که نشست های قصرسفید و آنکارا نیز با شکست مواجه شدند. در حالیکه افغانستان به مراتب کمترازین رقم را در مرزها جابجا کرده است. وی همچنان کرزی را در نادیده گرفتن ضعف هایش مورد انتقاد قرار داد، و برایش توصیه کرد تا واقعیات را بپذیرد.نشست سه جانبه ی آنکارا نیز با انفجار انتحاری که به قصد جان وزیر کشور پاکستان طراحی گردیده بود، تحت الشاع قرار گرفت و این نشست را پیش از به نتیجه رسیدن ناکام کرد.
برگرداندن صلح با رویا
جرگه امن که حامد کرزی رییس جمهوری اسلامی افغانستان امنیت این کشور را در گروی آن دانسته بود، اکنون به یک رویا برای برگرداندن صلح مبدل گردیده است. نتایج این جرگه، سفرهای رییس جمهوری به پاکستان بود. تصمیمات آن نیز شامل ازبین بردن اردوگاه های تروریستی در مناطق مرزی هر دوکشور، مبارزه با ریشه های تروریسم و شریک ساختن اطلاعات استخباراتی میان دوکشور در راستای مبارزه با شورشیان می شود. اما هیچ یک از موارد بالا نه اینکه عملی نشده، که در واقع بیشتر از پیش نیز گردیده است. کابل درین اجلاس به هدف جستجوی راه حل برای مشکلات امنیتی در دوسوی مرز، میزبان حدود هفتصد نماینده از هر دوکشور بود.
نقش پاکستان در ادامه بحران
در گزارش نشر شده در سال ٢٠٠٦ (١٣۸۵) از جانب "مرکز مطالعات راهبردی آمریکا" در مورد وضعیت امنیتی در افغانستان، تعداد حملات انتحاری از سال ٢٠٠۵ تا ٢٠٠٦ (١٣۸٤ الی ١٣۸۵) از هجده به صدوشانزده افزایش پیدا کرد. در همین مدت تهاجمات نظامی از ۱٣٤٧ به ٣۸٢٤ رسید، و تعداد بمب های دستی منفجرشده از پانصد وسی به هزارو دویست و نود وهفت عدد بالغ شد. در عین حال میزان حملاتی که به طور مستقیم علیه نیروهای افغانی صورت گرفت، از ٧۱٣ به ٢۸٩٢ رسید. و سرانجام حمله بر علیه نیروهای ناتو و ائتلاف نظامی آمریکا، از ۹۱۹ به ٢٤۹٦ افزایش پیدا کرد.با توجه به به وخامت گرائیدن اوضاع در افغانستان که سازمان ملل متحد ٢٠٠٧ را خونبارترین سال درین کشور اعلام می کند، به نظر می رسد این ارقام ضریب بالایی داشته اند. مقامات دولت افغانستان نیز دلیل افزایش حملات را نفوذ گسترده طالبان در پاکستان می دانند، و این چیزیست که پاکستان آنرا به شدت تمام رد می کند.
سرنخ بحران
بحران در روابط جمهوری اسلامی افغانستان و پاکستان با نام خط مرزی "دیورند" پیوند خورده است. مرزی که افغانستان سالها قبل نیمی از بدنه خود را با ترسیم آن، از دست داده است. ولی با گذشت این همه سال و رفت و برگشت حاکمیت های متعدد در افغانستان، این مساله همچنان محور تشنج میان دو کشور نامبرده را تشکیل می دهد. لذا پاکستان همواره مورد سوظن قرار داشته، که برای از دست ندادن این امتیاز در پی نا امنی و تشدید بحران برای تضعیف پایه های نظام در افغانستان می باشد. هرچند در طول دهه ها حاکمیت های گوناگون درافغانستان وجود داشته که خواستار حل این معضله میان دو کشور بوده اند، اما پاکستان گاهی ازهراس قدرت نظامی افغانستان و گاهی هم با حمایت گسترده کشورهای جهان ازین کشور، نمی خواهد برای این معضله پایان دهد. کارشناسان سیاسی درافغانستان بدین باورند که تا پایان ندادن به مشکل مرزی با پاکستان و روشن ساختن باشندگان مناطق پر تشنج، مشکل افغانستان همچنان باقی خواهد ماند.

هیچ نظری موجود نیست: