۱۳۸۷ خرداد ۷, سه‌شنبه

نگاهی بر روابط ایران وافغانستان پس ازبن


افغانستان و ايران با بيش از نهصد کيلومتر مرز مشترک، در دين، زبان و فرهنگ نيز با همديگر اشتراکاتی دارند. با فروپاشی نظام طالبانی درافغانستان که به باور تهران سیاست بدنام کردن اسلام را دنبال میکردند ،در برخورد های دپلماتیک تهران در قبال کابل دگرگونی های چشمگیری رونما گردیده است. نقش تهران در کنفرانس بن برای ایجاد تفاهم میان گروه های متخاصم افغان برای سهیم ساختن در قدرت ، آمادگی برای کمک به حفظ آرامش و استقرار دولت مرکزی قدرتمند در افغانستان بارها و از طرف منابع متعدد مورد ستایش قرار گرفته است.تعهد کمک صدمیلیون دلاری تهران برای بازسازی افغانستان ، اجرای بخشی ازهشت طرح راهداری به اعتبار دومیلیارد دلار،اجرای طرح های عمرانی در استان های غربی بخصوص هرات و نیمروز ، واکنش احتیاط آمیز تهران در برابر انتخابات افغانستان ازتغییريک جامعه سنت زده و عقب افتاده به کشوری نو ، دستگيری سران القاعده ،خارج کردن گلبدين حکمتيار از ايران،همکاری در زمینه ای مبارزه با قاچاق مواد مخدر و... مجموعه ای مسایلی هستند که دولت حامد کرزی از زمان روی کارآمدن در افغانستان بر خلاف همتايان عراقی خود نه تنها از دخالت های ايران در اوضاع داخلی افغانستان شکایت نکرده اند که در فرصت های مختلف از دولت جمهوری اسلامی ایران به دليل کمکهای ايران به "جهاد مردم افغانستان عليه تجاوز شوروی در سال 1979" ، ميزبانی ميليونها مهاجر افغان و حضور فعال اين کشور در عرصه بازسازی افغانستان تقدير کرده اند. در تداوم سیاست های دوستانه میان تهران وکابل ، حامد کرزی رییس جمهوری اسلامی افغانستان سه سفر به تهران داشته است که دوسفر در دوره ریاست جمهوری آقای خاتمی و یک سفر در زمان روی کار آمدن آقای محمود احمدی نژاد میباشند، طی این سفر ها تهران وکابل پذيرفته اند که با حفظ روابط متمايز جهانی، رابطه ای رو به گسترش داشته باشند. اين سياست فعال، فعاليت سياسی، اقتصادی و فرهنگی دو کشور را در جهت ثبات منطقه‌ ای جهت می‌دهد.
سوءظن درروابط
با وجود ناخشنودی محافظه کاران و گروه های سنت گرای ايرانی از تحولات منطقه بویژه افغانستان، سياست رسمی دولت جمهوری اسلامی ايران جانبداری از آرامش درکشورهای همسايه بویژه افغانستان اعلام گردید ،ولی ایران گلايه هایی نیز از سياست های مخالفت آميز دولت آمريکا با جمهوری اسلامی درعین حمایت از مبارزه با هراس افگنی که رهبری آنرا ایالات متحده بر عهده داشت در برخی از محافل سیاسی اعلام داشته و از محور شرارت خواندن این کشور از جانب ایالات متحده آمریکا نا رضایتی خود را مبنی بر بی اعتنایی آمریکا نسبت به قرار داد هایش ابراز داشته است . امضای اعلاميه مشترک افغانستان و آمریکا در مورد همکاريهای استراتژيک به منظور آنچه تامين امنيت درازمدت، دموکراسی،رفاه و همکاری در جنگ با تروريسم بين المللی، مبارزه با خشونت و افراطگرايی، ريشه کن کردن مواد مخدر و استقرار ثبات و امنيت در منطقه، خوانده شده است ، بیشتر سبب رنجش خاطر سردمداران دولت ایران گردید، اعلامیه که برحمايت آمريکا از افغانستان و اتخاذ تصميم های لازم در صورتی که تماميت ارضی، استقلال و امنيت اين کشور (افغانستان) در خطر قرار گيرد و حمايت از ابتکار امنيت مرزها و ادامه دسترسی ايالات متحده به تسهيلات پايگاه هوايی بگرام و ساير تسهيلات در مناطق ديگر افغانستان را تضمین میکند برای ایران چندان خوش آیند نمی نماید ،و تهران نسبت به اتحادو نزديکی کابل با واشنگتن بدبين است . سند همکاريهای استراتژيک میان ایالات متحده و افغانستان در حالی که به نگرانيهای افغانستان درباره پشتيبانی آمريکا در دفاع از اين کشور در برابر خطرات امنيتی داخلی و خارجی پاسخ می دهد و تضمينی را برای جلوگيری از سقوط افغانستان به ورطه بحرانی ديگر فراهم می کند، که ایران در آن سقوط تا حدی منافع خود را میبیند. پس از امضای موافقتنامه استراتژیک میان ایالات متحده و کابل در روابط افغانستان وایران تغییراتی رونماگردید که بیشتراز ناحیه ای نگرانی تهران از حمله ای آمریکا به شمال شرقی آن کشوربا استفاده از پایگاه های ایالات متحده در افغانستان آب میخورد ، هرچند در ظاهر روابط تهران وکابل این تغییرات محسوس نیست اما در سطح محافل مذهبی و سخنرانی های غیر رسمی به آن اشاراتی میشود، طوریکه سید محمد خاتمی رییس جمهوری پیشین ایران دردیداری با روزنامه نگاران افغان با ابراز امیدواری برای تحقق آنچه "رفع اشغال افغانستان" خوانده، گفته است چه بسا خود اشغالگران درافغانستان به ناامنی دامن می‌زنند." آقای خاتمی در حالی که خواستار رفع فوری آنچه او اشغال از جانب ایالات متحده آمریکادرافغانستان میخواند شده است بعد در مورد عراق به این باور نیست طوریکه آقای خاتمی در مصاحبه با روزنامه آمریکایی يو اس ای تودی، گفته است:"تا زمانی که دولت کنونی عراق بتواند کنترل خود بر کشور را برقرار کند، نیروهای آمريکايی بايد در عراق بمانند."
اتهام همکاری با شورشیان
09 مارس 2007 - 18 اسفند 1385 برای نخستین بار پس از امضای موفقتنامه استراتیژیک میان ایالات متحده و افغانستان پلیس مرزی استان نیمروز در جنوب غرب افغانستان که با استان سیستان و بلوچستان ایران هم مرز است.با هم درگیر گردیدند، به گفته پلیس مرزی افغانستان پس از آنکه خودرو گشتی ایران وارد خاک افغانستان گردید، ازجانب نیروهای مرزی افغانستان فرمان ایست برایش داده شدکه به آن توجه ای نکٌُرد ودر نتیجه تبادل آتش صورت گرفت که در اثر آن یک سرباز افغان ویک مامور گشتی ایران کشته شد.
17آوريل 2007 - 28 فروردین 1386 کشف و ضبط سلاحها، خمپاره ها و مواد منفجره پلاستيکی موسوم به سی - 4 ساخت ایران در ولايت قندهار در جنوب افغانستان که برای شورشیان طالب ارسال شده بود. در این رابطه ژنرال پیتر پیس رئیس ستاد مشترک ارتش آمریکا به خبرنگاران گفت که این سلاحها ومهمات به تازگی تولید شده و مربوط به گذشته نمیباشد.
19 آوريل 2007 - 30 فروردین 1386 رابرت گیتس، وزیر دفاع آمریکا و ریچارد باوچر، معاون وزیر خارجه این کشور روز چهارشنبه در دو مصاحبه جداگانه از افزایش نفوذ ایران در افغانستان ابراز نگرانی کرده اند. رابرت گیتس، وزیر دفاع آمریکا در مصراظهارات پیتر پیس، رئیس ستاد ارتش این کشور، درباره دست داشتن ایران در ارسال تجهیزات و سلاح به شورشیان طالبان را تائید کرد.به گفته آقای گیتس ارتش آمریکا در افغانستان در یک ماه گذشته در مواردی به تسلیحات و مواد منفجره ساخت ایران دست پیدا کرده ولی مشخص نیست این تسلیحات با نظر چه مقام هایی به این کشور منتقل شده است.به گفته آقای باوچر در حالی که ایران در زمینه مبارزه با مواد مخدر در افغانستان و فعالیت های فرهنگی و آموزشی در این کشور نقش مثبتی داشته ولی تازه ترین یافته های آمریکا در مورد نقش جمهوری اسلامی در این کشور نگران کننده است.08 مه 2007 - 18 اردیبهشت 1386وزيردفاع بريتانيا دس براون در سخنرانی در کمیسیون دفاعی مجلس عوام این کشور ایران را متهم به همکاری با شورشیان طالب کرد ، وزیر دفاع بریتانیا همچنين گفته است که شواهدی وجود دارد که نشان می دهد ايران در حالی که از سويی با حفاظت از مرزهايش در مقابل قاچاقچيان موادمخدر و سرمايه گذاری در افغانستان به اين کشور کمک می کند، از سوی ديگر، سياست حمله به نظاميان آمريکايی و بريتانيايی را در اين کشور دنبال می کند.وزيردفاع بريتانيا نخستين مقام اين کشور است که چنين اتهامی عليه ايران مطرح می کند.
18 مه 2007 - 28 اردیبهشت 1386شرارد کوپرکولز سفیرجدید بریتانیا درافغانستان در گفتگوی اختصاصی با بی بی سی گفت که کشورش از آنچه حمایت ایران از شورشها در این کشور خوانده می شود نگرانی شدید دارد. او گفت بریتانیا معتقد است که حمایت از شورشها در افغانستان به سود ایران نخواهد بود و باید ایران نگرانی بریتانیا را دراین زمینه درک کند.او گفت: "ما نگران هستیم و می خواهیم اطمینان حاصل کنیم که این موضوع توجه حکومت ایران را به خود جلب کند. ما می دانیم که ایران در افغانستان منافع دارد، اما حمایت از شورشها در افغانستان به هرنحوی که صورت گیرد به باور ما به نفع ایران نخواهد بود."دوشنبه 04 ژوئن 2007 - 14 خرداد 1386برای بار سوم مقامات بلند رتبه ای آمریکایی ایران را متهم به دامن زدن شورش ها در افغانستان کرد، وزیر دفاع آمریکا می گوید شواهدی در دست است که نشان می دهد که مهمات ساخت ایران، در افغانستان مورد استفاده شورشیان قرار گرفته است.وزیر دفاع آمریکا گفت واشنگتن نحوه ورود این سلاحها به افغانستان و قرار گرفتن آنها در دست جنگجویان مخالف را بررسی می کند.رابرت گیتس که در دومین سفرش به افغانستان اوضاع امنیتی این کشور را رو به بهبود توصیف می کند پس از دیدار با حامد کرزی رئیس جمهور این کشور، در یک کنفرانس مشترک خبری از وجود شواهدی سخن گفت که حاکی از ورود اسلحه از ایران به افغانستان است تا در اختیار طالبان و دیگر عناصر مخالف دولت قرار بگیرد.از زمان انتصاب آقای گیتس به وزارت دفاع آمریکا، این دومین سفر وی به افغانستان است که به منظور ارزیابی میزان کارآیی تلاشها برای استقرار ثبات در این کشور انجام شده است.دوشنبه 04 ژوئن 2007 - 14 خردادمقامات محلی در شهر هرات افغانستان، از کشف مین های ساخت ایران در مرز مشترک دو کشور خبر داده اند.رحمت الله صافی فرمانده پلیس مرزی هرات به خبرنگاران گفت که نیروهای تحت امر وی، در حال گشت زنی در مناطق هم مرز ایران و افغانستان این مین ها را که به گفته او در یک غار پنهان شده بود، کشف کردند.آقای صافی گفت: مینهای کشف شده از نوع ضد تانک است و کسانی که این مینها را به افغانستان وارد کرده اند، قصد دارند از آنها علیه نیروهای افغان و خارجی استفاده کنند.رحمت الله صافی فرمانده پلیس مرزی هرات در این مورد گفت: "ما انتظار چنین کاری را از کشور دوست و همسایه خود (ایران) نداریم و کشف مین ایرانی در مناطق مرزی، ثابت می کند که ایران با دشمن ما همکار است". پلیس مرزی افغانستان، مینهای کشف شده را در معرض دید خبرنگاران و نمایندگان رسانه های گروهی قرار داد.واکنش ایرانایران در حالی که این اظهارات را بی اساس خوانده و آنرا رد میکند گفته است که گروه های طرفدار طالبان" در ربودن مرزبانان ايرانی دست دارند، مصطفی پورمحمدی وزير کشور ايران که شواهدی بر تاييد اين ادعای خود ارائه نکرده است در عين حال آمريکا را نيز متهم کرده که در اين ماجرا نقش دارد. آقای پورمحمدی گفته است: "آمريکايی ‌ها که نمی‌توانند مستقيما با جمهوری اسلامی ايران برخورد کنند، از اين گروه‌ ها عليه ايران استفاده می‌کنند"،در عین حال وزارت خارجه ایران در واکنش به این اظهارات گفته است که انگلیس ها خود باید به ارتباطات پنهان وآشکار خود به مردم افغانستان پاسخ دهند آقای متکی با اشاره به توافقات طالبان وانگلیس ها در موسی قلعه گفت : "انگلیس باید پاسخگوی مذاکرات خود با رهبران طالبان در موسی قلعه افغانستان باشد که موجب خشم وعصبانیت دولت آقای حامد کرزی رئيس جمهوری افغانستان شد"، متکی که در گفتگوی تلویزیونی با شبکه عربی زبان العالم صحبت میکرد ،این اتهامات را بی اساس وواهی توصیف کرد ، در عین حال محمد علی حسینی سخنگوی وزارت خارجه ایران در واکنش به اظهارات اخیرمقامات انگلیس وآمریکایی گفته است: "اتهامات بی‌اساس و واهی بلر در مورد همکاری ایران با طالبان و موضوع تروریسم مطلب جدیدی نبوده و فاقد ارزش سیاسی است"، به گزارش ایرنا، خبرگزاری دولتی ایران، آقای حسینی با اشاره به آنچه "ناکامی‌ های ناشی از لشکرکشی (بریتانیا) به افغانستان و عراق" توصیف می کرد، گفت: "واکنش افکار عمومی در انگلیس و دیگر کشورها به خوبی نمایانگر ارزیابی مناسبی از رویکردهای غلط بلر است"ايران در حالی به حمايت از طالبان متهم می شود که در زمانی که طالبان قدرت را در افغانستان به دست داشتند، حکومت آنان را بر اين کشور به رسميت نشناخت و آشکارا به گروههای مسلحی که برای براندازی حکومت طالبان مبارزه می کردند کمک می کرد.برخی تحليلگران می گويند ايران در قبال افغانستان و عراق سياست دوگانه ای را دنبال می کند، از سويی نمی خواهد بی ثباتی و نا امنی در اين کشورها از کنترل خارج شود و از سوی ديگر، به دنبال فشار آوردن بر آمريکا و متحدانش برای خروج نظاميانشان از اين کشورهاست.

هیچ نظری موجود نیست: