صدای گام های گلبدین حکمتیار

"گلبدين حکمتيار" رهبر "حزب اسلامی افغانستان" است. نيروهای حامی وی در هنگام حمله نيروهای آمريکايی به منطقه کوهستانی "توره بوره" در شرق افغانستان، "اسامه بن لادن" رهبر "القاعده" را از این منطقه فرار دادند. به همین سبب در پاییز ٢٠٠٢ (١٣٨٠) نام حکمتیار از سوی دولت آمریکا در فهرست سياه کسانی قرار گرفت، که در تروريسم بین المللی دست داشته و امنیت جهانی را تهدید می کنند. با تروريست شناخته شدن او و استناد به بخشنامه شماره ١٣٢٢٤ دولت آمريکا، حکم توقيف دارايی هایش نیز در اين کشور صادرگردید. "ریچارد بوچر" معاون "وزارت امورخارجه آمریکا" در پی قرار دادن نام گلبدین حکمتیار در فهرست سیاه تروریستان، گفت که از سازمان ملل متحد خواسته است نام وی را در لیست همکاران اسامه بن لادن رهبر القاعده قرار دهد تا تمامی دولت های جهان موظف به توقيف دارايی های او در خاک خود شوند.
نخستین اقدام در برابر حکمتیار

دولت جمهوری اسلامی ایران در اقدامی به عنوان پشتیبانی از حاکمیت نوبنیاد افغانستان به حمایت جامعه جهانی و شايد به عنوان حرکتی آشتی جويانه با ایالات متحده آمریکا، در روز١٠ فبروری (فوریه) ٢٠٠٢ (٢٢ بهمن ١٣٨٠) اعلام کرد که تمامی فعالیت های رهبر حزب اسلامی افغانستان در خاک ایران را ممنوع اعلام کرده، و کنش های وی را زیر نظارت قرار داده است.

مسدود شدن حساب های بانکی

"هرالدو مونوز" رييس "کميته شورای امنيـت سازمان ملل متحد" که بر تحريم های اعمال شده عليه شبکه القاعده و طالبان نظارت دارد، روز ١٨دسامبر ٢٠٠٤ (٢٨ آذر ١٣٨٣) گفت که ايران "سرمايه قابل توجهی" از گلبدين حکمتيار را در چهار حساب بانکی او مسدود، و تعدادی از فعالان القاعده را دستگير کرده است. آقای مونوز که تازه از ايران و چند کشور ديگر برگشته بود، اين مطلب را در يک جلسه علنی شورای امنيـت سازمان ملل متحد بيان کرد.

اخراج از ایران

پس از آن که دولت ايران به گلبدين حکمتيار دستور داد از این کشور خارج شود، او منزل تبعيدی خود در تهران را به مقصد نامعلومی ترک کرد. این دولت اقدام خود را نشانه ای از حمايت از دولت افغانستان به رهبری حامد کرزی اعلام کرده، و گفت: "آقای حکمتيار پس از دريافت دستور سکونتگاه خود را به مقصد نامعلومی ترک کرد، و مشخص نيست به کجا رفته و در کجا زندگی می کند." حکمتیار از سال ١٩٩٦ (١٣٧۵) در خاک ایران در تبعید به سر می برد، و در مناطق مختلف اين کشور به ويژه در شهرها و نواحی مجاور افغانستان دفاتری برای فعالیت های حزبی اش ایجاد کرده بود.

ورود به خط مقدم

بعد از تصمیم دولت ایران برای اخراج حکمتیار، وی برای نخستین بار پس از فروپاشی حاکمیت طالبان در افغانستان، دشمنی خود با کشور های غربی و آمریکا را اعلام کرد. او خاطرنشان کرد که با نظرياتی موافق است، که می گويند "حملات انتحاری در آمريکا نتيجه سياست های نادرست اين کشور بوده، و آنچه را آنها در افغانستان انجام می دهند، عمل تروريستی مشابهی است که در آمريکا اتفاق افتاد". رهبر حزب اسلامی افغانستان گفت که او در موضع دفاع از افغانستان در برابر حملات آمريکا قرار می گيرد، و سياست ائتلاف مخالف طالبان (جبهه شمال به رهبری استاد ربانی) را در حمايت از آمريکايی ها محکوم می کند.

موضع در برابر طالبان؟

حکمتيار همزمان با اعلام جنگ با آمریکا، گفت گروه های مختلف افغان در حال حاضر بايد اختلافاتشان را کنار بگذارند و دست به هم داده از کشور خود دفاع کنند. همچنین مردم افغانستان باید مانند دوران مبارزه با روس ها، در برابر حمله آمريکا به پاخيزند. وی حملات طالبان به نيروهای آمريکايی را مقاومت مردمی خواند، که از ايمان اسلامی مردم افغانستان و روحيه تاريخی بيگانه ستيزی آنها سرچشمه گرفته است. همچنین دخالت هر کشور خارجی از جمله ايران در آن را، رد کرد. او در ادامه افزود: "حزب اسلامی برای همکاری با هر گروهی از جمله طالبان که خواهان اخراج بيگانگان از افغانستان هستند، اعلام آمادگی کرده است."

نبرد های جهانی ضد آمریکا

بر اساس اطلاعات و گزارش های دقيق "سازمان امنیت ملی افغانستان"، حزب اسلامی گلبدين حکمتيار همزمان با اعلام جنگ در برابر نیروهای غربی و آمریکایی در پيشاور پاکستان، اردوگاه های نظامی را برای آموزش تروریستان ایجاد کرده است. به طوری که جنگجویان تعلیم یافته درین پایگاه ها را به افغانستان اعزام می کند، تا در کنار افراد طلبان با نيروهای دولتی و خارجی مستقر در اين کشور بجنگند. سازمان مورد اشاره می گوید، که "اين اردوگاه های نظامی در مناطق مهاجر نشين’ شمشتو‘ و ’مانسره‘ موقعيت دارند." همچنان گلبدين حکمتيار از عمليات مسلحانه طرفداران مقتدی صدر روحانی تندرو شيعه در عراق، بر عليه نيروهای ائتلاف به رهبری آمريکا در آن کشور تجليل کرد. او در بيانيه ای قيام مسلحانه شيعيان طرفدار مقتدی صدر را نشانه مبارزه مردم عراق برای خاتمه دادن به اشغال خارجی خواند، و حمایت خود را از آن اعلام نمود.آقای حکمتيار در بيانيه خود گفت که اقدام شبه نظاميان شيعه عليه نيروهای ائتلاف در عراق باعث بهبود وجهه شيعيان این کشور شده، و به تحکيم وحدت بين جوامع سنی و شيعه در آن کشور کمک کرده است. گلبدين حکمتيار بیشترینه تجارب مقاومت در برابر ارتش سرخ شوروی را دارد. اما پس از اعلام جنگ با کشور های غربی که در افغانستان حضور نظامی دارند، کمتر در میدان های نبرد شرکت می کند. بیشرینه فعالیت های حزب وی نیز، تبلیغاتی می باشد. به طوری که حزب اسلامی از فناوری نوارهای ویدیویی، سود هنگفتی برده است. کمااینکه با پخش نوارهای ویدیویی آقای حکمتیار از رسانه های عربی زبان بویژه "الجزیره" و "العربیه"، او به چهره ی بین المللی مقاومت در برابر غرب و آمریکا مبدل گشت.

تلاش ها برای نزدیکی با حکمتیار

دولت افغانستان برای نخستين بار روز ۷ نوامبر ٢٠٠٦ (١۷ آبان ١٣٨۵) از گلبدين حکمتيار رهبر فراری حزب اسلامی دعوت کرد، که به "روند صلح" بپيوندد.این نخسین بار بود که دولت افغانستان به نقش حکمتیار در برهم زدن ثبات در این کشور اعتراف کرد، و اعلام نمود در صورتی که وی خواسته باشد به صلح و امنيت در افغانستان کمک کند، "دروازه های اين کشور به روی وی باز است." ملا محمد عمر و گلبدين حکمتيار عملا در حال جنگ بر عليه نيروهای ائتلاف ضد تروريسم به رهبری آمريکا، و نيز نيروهای دولت مرکزی افغانستان هستند. با اینهمه پیش از اعلام آمادگی ریاست دولت این کشور، "صبغت الله مجددی" از رهبران شناخته شده مجاهدين و رييس "کميسيون مستقل ملی تحکيم صلح در افغانستان"، بارها اعلام کرده که این دو می توانند با پذيرفتن قانون اساسی و همکاری با روند صلح و بازسازی در کشور، به وطن بازگردند. در آخرین اقدام برای کسب رضایت مخالفین برای برگشت به قدرت و پذیرش مذاکره با دولت، نزدیک به سه هزار نفر در همایش بزرگی در کابل شرکت کردند. به گفته برگزار گنندگان، آنها نمایندگان نهادهای جامعه مدنی و حقوق بشری در کشور بوده، و خواستار صلح با طالبان و حکمتیار گردیدند. شرکت کنندگان این همایش همچنین از جامعه بین المللی و به ویژه کشورهای اسلامی تقاضا کردند، که با آنان در ایجاد زمینه های مذاکرات دولت با طالبان و حزب اسلامی همکاری کنند.

آغاز رایزنی برای برگشت

حامد کرزی رئیس جمهور افغانستان روز ٢٩ سپتامبر ٢٠٠۷ (۸ مهر ١٣٨٦) در بازگشت از سفرش به آمریکا اعلام کرد، که حاضر است با ملا عمر رهبر طالبان و گلبدین حکمتیار رهبر حزب اسلامی مذاکره کند. وی با صراحت اظهار داشت که مشورت و رایزنی در مورد مذاکره با شورشیان مسلح را در داخل آغاز کرده، و ایالات متحده آمریکا و سازمان ملل متحد نیز از این اقدام حمایت می کنند. او موفقیت در مبارزه با تروریسم را مرتبط با حضور نیروهای خارجی در کشورش خواند، و تأکید کرد که مساله خروج آنها به عنوان شرط مذاکره از سوی طالبان پذیرفتنی نیست.

میانجیگری سازمان ملل متحد

همزمان با اظهارات حامد کرزی برای آمادگی های مذاکره با گلبدین حکمتیار و طالبان، سازمان ملل متحد اعلام کرد در نظر دارد از طریق نمایندگی های سیاسی خود در افغانستان و با همکاری بزرگان قومی، نقش میانجیگری را در مذاکرات میان دولت این کشور و گروهای مخالف بازی کند. "تام کونیکز" نماینده سیاسی (پیشین) سازمان ملل در افغانستان هم، در سفرش به نیویورک گفت که مذاکره با مخالفین از این جهت مهم است که وضعیت کنونی در افغانستان تنها از راه های نظامی حل نمی شود.

استقبال ناتو

در پی اعلام حامد کرزی برای آغاز گفتگو ها با حزب اسلامی حکمتیار و طالبان، "نیکولاس لینت" سخنگوی نیروهای تحت امر "پیمان آتلانتیک شمالی" (ناتو) در افغانستان، گفت اتکای صرف به نیروی نظامی منجر به باز گرداندن ثبات پایدار درین کشور نخواهد شد. وی که در کنفرانس خبری در کابل شرکت کرده بود، افزود که آنها از تلاش هایی که دولت افغانستان برای مصالحه با مخالفان مسلح براه انداخته، حمایت می کنند.او در این پیوند گفت: "البته در سال جاری شاهد برتری های نظامی نیروهای افغان و آیساف در برابر طالبان بوده ایم. اما می خواهیم حامی تلاش هایی باشیم، که دولت افغانستان برای آشتی با مخالفان براه انداخته است. زیرا نمی توانیم برای آوردن آرامش و خوشبختی پایدار، صرفا به نیروی نظامی اتکا داشته باشیم."

امتیاز برای برگشت

رهبر حزب اسلامی افغانستان بار ها اعلام کرده، زمانی آماده مذاکره با دولت افغانستان است که نیروهای خارجی این کشور را ترک کنند. اما در پی تلاش های شدید حامد کرزی برای نزدیکی با این رهبر، وی نیز با ارسال نامه ای یک گام از موضع قبلی خود عقب رفت. این عقب نشینی حامد کرزی را نیز واداشت تا به عنوان امتیاز در برابر چنین اقدامی، از موضع قبلی خود گامی به عقب بگذارد.البته گلبدین حکمتیار در نامه خود به رییس دولت جمهوری اسلامی افغانستان، مواردی را به عنوان پیش شرط های مذاکره اعلام کرد. خروج نیروهای خارجی از شهر ها هم، به عنوان یکی از شرط های آغاز مذاکرات عنوان شده است. این در حالی است که پیش ازین، خروج این نیروها از کل کشور خواسته می شد.در پی پاسخ به این در خواست آقای حکمتیار، حامد کرزی بی درنگ در اجلاس بخارست سخنانی در مورد این خواسته عنوان کرد. وی به کشورهای عضو ناتو و ائتلاف گفت که نیروهای امنیتی افغان قادرند تا امنیت شهرها و بویژه کابل را خود تامین کنند، و دیگر نیازی برای حضور نظامیان خارجی به بهانه ی تامین امنیت شهروندان کابل دیده نمی شود. اقدامی که به باور آگاهان، آقای کرزی را یک گام دیگر به حکمتیار نزدیک تر کرد.در آخرین اقدام، به فرمان حامد کرزی "غیرت بهیر" یک عضو کلیدی (پیشین) حزب اسلامی افغانستان و داماد آقای حکمتیار، از بند رها گردید. آقای بهیر باشنده ولایت پکتیکا در شرق افغانستان است، و برای مدت طولانی بحیث سخنگوی آقای حکمتیار با رسانه ها در تماس بود. او شش سال پیش در اسلام آباد پاکستان دستگیر، و به زندان بگرام انتقال داده شد.آگاهان بدین باورند که حامد کرزی پس از اعلام آمادگی اش برای شرکت در انتخابات ریاست جمهوری که قرار است تا یکسال دیگر آغاز شود، تلاش های خود را برای نزدیکی با حکمتیار و طالبان بیشتر کرده است. زیرا با توجه به صف بندی های جدید برای رقابت های انتخاباتی و ناخشنودی گروه های مخالف طالبان که در رده های بلند دولتی و ائتلاف بزرگ مخالف قرار دارند، هر احتمال دیگری جز فرمول نزدیکی با طالبان و حکمتیار، پیروزی آقای کرزی را به صفر نزدیک می سازد.
این مطلب را روی سایت واشنگتن پریزم بخوانید