تحریم نشست پاریس موقف کابل در برابر تهران را تغییر می دهد

جمهوری اسلامی ایران در واکنش به سخنان اخیر رئیس جمهوری فرانسه، نشست پاریس برای کمک به افغانستان را تحریم کرد. نشستی که در آن علاوه بر کشورهای همسایه افغانستان، اعضای دایم شورای امنیت سازمان ملل متحد، و نمایندگان این سازمان در افغانستان، ایتالیا، آلمان، چین و هند نیز شرکت داشتند. هفته گذشته نیکلا سارکوزی رییس جمهور فرانسه طی نشستی در کاخ الیزه به مناسبت بزرگداشت شصتمین سالگرد صدور اعلامیه جهانی حقوق بشر با حضور برخی از شخصیت های داخلی و خارجی از جمله جیمی کارتر رئیس جمهور اسبق آمریکا و کوفی عنان دبیرکل پیشین سازمان ملل متحد، گفت که مایل است در باره وضعیت ایران چند کلمه ای صحبت کند. وی با اشاره به مواضع رئیس جمهوری اسلامی ایران در مورد اسرائیل افزود: "برای من غیر ممکن است دست کسی را بفشارم، که جرأت کرده بگوید اسرائیل باید از نقشه جهان محو شود. همچنین کاملآ آگاهم که رئیس جمهور ایران حتی نماینده همه مسئولان دولتی این کشور هم نیست، نمایندگی همه مردم مملکت که جای خود دارد.بنابراین گرچه می دانم گفتگو با رهبران ایران در مورد مساله هسته ای ضروری می باشد، ولی نمی توانم با شخصی که خواستار محو اسرائیل است بر سر میز مذاکره بنشینم".

سایه تیرگی روابط تهران و پاریس بر کابل

در اعتراض به اظهارات رییس جمهوری فرانسه، حسن قشقاوی سخنگوی وزارت امور خارجه ایران روز دوشنبه ١۵ دسامبر (٢۵ آذر) گفت، که جمهوری اسلامی "به دلیل اظهارات غیردیپلماتیک رئیس جمهوری فرانسه و عدم رعایت آداب و الزامات میزبانی در آستانه اجلاس کمک به افغانستان"، درین نشست حضور نخواهد داشت. این سخنگو در کنفرانس خبری با خبرنگاران درباره عدم شرکت ايران در اجلاس افغانستان در پاريس، گفت: "ما در اصل موضوع، آمادگى داشتيم. ولى يک اقدام جدى بين‌المللى نياز به هماهنگى در همه‌ ابعاد دارد. نبايد اين‌ طور باشد که از يک طرف از وزير خارجه ‌مان دعوت کنند، و از طرف ديگر با اظهارات غيرديپلماتيک، آداب ميزبانى را انجام ندهند". اما خودداری ایران از شرکت در نشست مورد اشاره در نخستین لحظات تا اینکه اعتراضی بر سخنان سارکوزی در مورد احمدی نژاد پنداشته شود، تحریم نشست مهم برای برگرداندن ثبات به افغانستان تلقی می گردد. یعنی مقوله ای که در آن از جمهوری اسلامی ایران به عنوان بخشی از مشکل نام برده می شود. نشست پاریس که بیشتر جنبه اخلاقی آن برای کمک به برگرداندن ثبات به افغانستان به وسیله ی کشورهای همسایه، منطقه و جهان مهم خوانده شده است، در حقیقت در عدم حضور نمایندگان جمهوری اسلامی ایران سوء ظن ها نسبت به سوء نیت این کشور برای افغانستان با ثبات را، بلند ترکرده است.

بهانه ای دیگر

دولت جمهوری اسلامی افغانستان بویژه رییس جمهور حامد کرزی در نشست های متعدد با سران کشورهای غربی و قدرت های مطرح از جمله آمریکا، همواره جانب دار نقش مثبت ایران برای برگرداندن ثبات و بازسازی در افغانستان بوده است. اما حضور هیچ نماینده ای از ایران در نشستی که برای آینده افغانستان مهم خوانده می شود، بهانه ای دیگر برای قدرت هاییست که حامد کرزی را به سبب اظهارات جانبدارنه اش از نقش مثبت ایران در افغانستان مورد انتقاد قرار می دهند. در پیوند با عدم تمایل ایران برای شرکت در نشست مورد اشاره، سخنگوی وزارت امور خارجه ی این کشور در کنفرانس خبری علاوه بر عملکرد رییس جمهوری فرانسه مسایل دیگری را نیز عنوان کرد. مسایلی که اشاره ای به بی علاقگی ایران برای شرکت در کنفرانس پاریس خوانده می شود. مثلا گلایه هایی از ایالت متحده در قضیه تعامل ایران با افغانستان را مطرح کرد، و گفت: "براساس نظرات همه‌ تحلیلگران، حاصل همکارى‌ هاى ايران در اجلاس‌ هاى قبلى در افغانستان سازنده بوده، اما با اقدام خصمانه‌ آمريکا در آن زمان روبرو شده است. بعد از همکارى ‌هاى ايران، چه ضرورتى داشت که بوش عبارت ناشايستى را عليه اين کشور به کار گيرد؟"

پرهیز از تأکید بر نقش مثبت ایران

با توجه به نقش دو جنبه ی جمهوری اسلامی در قضایای افغانستان، عدم حضور نمایندگان ایران در نشست پاریس پوششی وسیع در رسانه های ملی و بین المللی افغانستان داشته است. این رسانه ها بیشتر بر جنبه ی منفی نقش ایران در مسایل افغانستان پرداخته، و این عدم حضور نمایندگان آن در نشست پاریس را سوء نیت این کشور نسبت به برگرداندن ثبات در افغانستان خوانده اند. برخی از آگاهان سیاسی بدین باورند که با توجه به اتهام همکاری ایران با شورشیانی که در برابر دولت افغانستان و نیروهای خارجی مستقر درین کشور می جنگند، حتی اگر منوچهر متکی وزیر امور خارجه ی ایران برای اظهارات انتقادآمیز سارکوزی عازم پاریس نگردید، می باید نماینده سیاسی جمهوری اسلامی ایران مقیم پاریس برای شرکت در نشست همسایگان افغانستان حضور می یافت.
با توجه به عدم ثبات دیپلماسی افغانی در قبال همسایگان، گوشه گیری جمهوری اسلامی ایران به عنوان بازیگر کلیدی در قضایای افغانستان از نشست پاریس، گمانه زنی تغییر موقف (موضع) جمهوری اسلامی افغانستان در برابر سیاست های ایران را بلندتر کرده است. همچنین احتمال پرهیز از تاکید برنقش مثبت ایران در این کشور را، افزایش داده است.

این مطلب را روی سایت واشنگتن پریزم بخوانید