سفرحامدکرزی به پاکستان؛ هیاهو برای هیچ

حامد کرزی بار دیگر پاکستان رفت کشوری که در ده سال گذشته مقصد بیشترین شمار سفر ها و اندکی ترین میزان دست آورد های ریس جمهوری افغانستان بوده است.

دیدارهای تشریفاتی ای که بسیاری آنرا هیاهوی برای هیچ می خوانند و کل نتیجه اش را ژست گرفتن در برابر دوربین رسانه ها و چند عکس یادگاریی می دانند که در بایگانی رسانه ها مانده است

دوستی٬ برادری مبارزه ی مشترک با تروریسم و آوردن ثبات به افغانستان ازکلیدی ترین واژه هایست که بیشترین کاربرد درین دیدارها داشته است اما کمتر نشانی در عمل از آن دیده شد.

مجریان دستگاه دپلماسی افغانستان اینبار سفر آقای کرزی را متفاوت و جدی تر از قبل می خوانند و تعیین پیش شرط از سوی کرزی برای سفرش را شاهدی برین مدعا می آورند. حامد کرزی پیش از رفتن به پاکستان گفته که اگر سفرش به پاکستان نتیجه ی مثبت نداشته باشد روابط دو کشور را وارد مرحله ی جدید تنش و تیره گی خواهد کرد.

چرا کرزی نگران است ؟

حامد کرزی درین سفر به پاکستان دیگر نه با یک ژنرال نظامی کودتاچی و نه هم با یک بازرگان غیر سیاسی طرف است بل بامردی رو در رو می شود که ۲۱ سال پیش و پس از سقوط اتحاد جماهیر شوروی در نخستین دور نخست وزیری اش ۱۹۹۲ میلادی بزرگترین عامل شکست تشکیل دولت توسط مجاهدین و رفتن افغانستان به جنگ های داخلی دانسته می شود.

نوازشریف نگاه متفاوت منطقه ی به افغانستان دارد بویژه اینکه برای اجرای سیاست هایش در افغانستان برگ برنده ی حمایت وهابی های عرب و افراطیون طالبانی را نیز در دست دارد و پیش از دیدار با حامد کرزی با فرستادن مشاور ارشد خارجی و امنیت ملی اش سرتاج عزیز در مقر وزارت خارجه ی افغانستان آن را به رخ آقای کرزی کشیده است ما به دلیل روابط گذشته تماس های با طالبان داریم اما ما آنها را کنترل نمی کنیم و زمانی شورای عالی صلح افغانستان از ما خواست که زمینه ی ملاقات را با طالبان و بازگشت مصون آنها را فراهم کنیم آن زمانی بود که ما این روند را فراهم کردیم و آنان توانستند به هدف شان برسند. (۲۱ جولای ۲۰۱۳ )

صدور مجوز سفر برای نمایندگان طالبان که برای ایجاد دفتر به قطر رفتند و تسهیل زمینه ی رفت و برگشت مصون آنان در حقیقت پیش پرداختی بود برای اثبات نقش تاثیر گذار پاکستان در معادلات جنگ و صلح افغانستان و پاکستان با اجرای این مانور به دولت افغانستان فهماند که راه جنگ و صلح درین کشور از پاکستان می گذرد و طالبان نیز تا آنکه در خدمت اسلام باشند سربازان فدا کاری هستند که در راستای منافع اسلام آباد می جنگند.

پاکستان و دغدغه ی هند در افغانستان

نگاه ستراتیژیک دولت پاکستان در قبال افغانستان با توجه به نقش هند طراحی می شود و کارت بازی طالب و ابزار های دیگر هم وقتی رو می شود که افغانستان از تن دادن به خواستهای پاکستان بر سر مسایل مربوط به حضور هند سر باز زند.عمده ی نگرانی پاکستان آنست که نزدیکی افغانستان و هند این دو کشور را بر سر حمایت از بلوچ های آزادی خواه پاکستان متحد کند و این نزدیکی سبب بی ثباتی بیشتردر پاکستان گردد در ضمن پاکستان کنسلگری های هند در نزدیکی مرزهایش با افغانستان را بیشتر از مقاصد دپلماتیک لانه های استخباراتی می داند که بر ضد منافع انکشور در افغانستان فعالیت دارند. امضای موافقتنامه ی ستراتیژیک میان کابل و دهلی جدید هم بنزین بیشتر بر خرمن نگرانی های پاکستان ریخته است . و درخواست حامد کرزی برای دریافت کمک های نظامی و اعلام آمادگی هند برای سپردن تجهیزات نظامی به افغانستان این وضعیت را پیچیده تر کرده است.

پاکستان و افغانستان پس از ۲۰۱۴

پاکستان از ۱۹۴۷میلادی که از بدنه ی هند جدا شد رابطه ی پر فراز و نشیبی را با افغانستان تجربه کرده است . خط مرزی دبورند و چگونگی موضعگیری دولت های بر سر اقتداردر افغانستان از داعیه پشتونستان کلیدی ترین محور در تعیین چگونگی روابط دو کشور بوده است. اما جهاد افغانها در برابر اتحاد جماهیر شوروی و مهاجرت سیل آسای افغانها به پاکستان و حمایت آنکشور از مجاهدین به پاکستان فرصت داد تا گزینه ی سومی را هم در اختیار داشته باشد و آن بحث عمق ستراتیژیک در افغانستان است. که توسط ژنرال ضیا الحق مطرح شد و پاکستان سود کلانی هم از آن برد. پاکستان در سالهای جهاد در لباس حامی مجاهدین به محور توجه ی جهان مبدل گشت و جهانیان را قناعت داد که در مسایل افغانستان می شود اینکشور را از عینک پاکستان دید. این راهبرد با روی کار آوردن طلبان به قدرت در سالهای ۱۹۹۵ تا ۲۰۰۱ میلادی تا رویای تبدیل کردن افغانستان به صوبه ی (ایالت) پنجم آنکشور نیز پیش رفت.

حادثه ی یازده سپتامبر و کشیده شدن پای جامعه ی جهانی بویژه ایالات متحده ی آمریکا در افغانستان سبب شد تا پاکستان بخشی از امتیازات کلانش درین کشور را از دست دهد. امضای موافقتنامه ی راهبری میان کابل و واشنگتن فرصت وصلت افغانستان از راه پاکستان به دنیا را ازین کشور گرفت و سبب گردید تا پاکستان در تعین سیاست گذاری های غرب نسبت به افغانستان از چشم جهانیان افتاده و به انزوا رود هرچند هنوز دنیا برای برگشتاندن ثبات به افغانستان وپایان خشونت ها با توجه به نقش تعیین کننده ی آنکشور بر طالبان و سایر گروه های شورشی خود را نیازمند پاکستان می داند.

حالا که افغانستان در روابطش با دنیا بویزه ایالا متحده ی آمریکا وارد فاز جدیدی می شود پاکستان نگران از دست دادن آخرین برگه های بازیش می باشد و برای حفظ جایگاه حد اقل فرصت در سیاستگذاری های افغانستان به باز تعریف سیاست هایش نیاز مند است که با توجه به ۳ رویداد مهم در ۹ ماه ی آینده شکل خواهد گرفت.

افغانستان تا ۹ ماه آینده سه رویداد مهم را تجربه خواهد کرد . در گام اول سرنوشت امضای موافقتنامه ی امنیتی با آمریکا روشن خواهد شد. موافقتنامه ی که در آن ایجاد پایگاه های نظامی نیز جادار و آن طوری که حامد کرزی ریس جمهوری افغانستان می گوید آمریکایی در آن خواستار ایجاد نه پایگاه نظامی در افغانستان شده است. گام دوم انتخابات ریاست جمهوری و رویکار آمدن حکومت جدید برای افغانستان است که افغانها با رفتن به پای صندوق های رای آنرا تعیین خواهد کرد . گام سوم خروج نظامیان بین المللی از افغانستان است که بیشتر کشورهای اروپایی کاهش قابل توجه ی در شمار سربازان شان در افغانستان خواهد آورد .

سه رویداد مهم پیش رو و ۹ ماه باقیمانده از عمر دولت حامد کرزی سایه ی سنگینی بر سفرش به پاکستان خواهد داشت و تا حد زیادی از جدییتش می کاهد. نوازشریف درین سفر به حامد کرزی در سیمای ریس جمهور در حال رفتن نگاه کرده او را مهره ی سوخته ی میداند و قرار نیست حرف های جدی و برگه های تاثیر گذاریش را به او رو کند. شریف با درک وضعیت در حال رفتن آقای کرزی هیچ قول جدی به او نخواهد داد و هیچ وعده ی عملی هم از او نخواهد گرفت. و بیستمین سفر آقای کرزی به باکستان خلاصه خواهد شد به ژست گرفتن٬ لبخند زدن٬دست فشردن و چند عکس یادگاری .