شماری از رؤسای جمهور آمریكا آنچنان در دوران تصدی مقام خود بد عمل نموده اند، كه جانشینان آنها با صرف مدت های طولانی وقت و میلیون ها دلار كوشیدند اشتباهات اسلاف خود را برطرف نمایند. البته تعداد اینگونه رؤسای جمهوری كه نتوانستند دوران كاری خود را بخوبی به پایان برسانند و مشكلات زیادی برای جانشین اشان باقی گذاردند، كم بود. اما جرج بوش رئیس جمهوری پیشین آمریكا، در میان همین افراد كم حضور دارد.البته اوباما با توجه به سیاهپوست بودن، با شانس خوبی برای پیروزی در انتخابات ریاست جمهوری روبرو شد. اما از آنجا كه مجبور است سال ها تلاشش را وقف تصحیح اشتباهات بوش نماید، می‌توان گفت كه یكی از بدشانس‌ترین رؤسای جمهوری آمریكا می باشد.
چنانچه در حوزه سیاست خارجی با چالش هایی اساسی روبرو است، که اکثر آنها میراث ناگوار دوران بوش به شمار می آیند. القاعده، افغانستان، عراق، ایران، پاکستان، روسیه، روند صلح خاورمیانه، بهبود چهره آمریکا در جهان، خلیج گوانتانامو، چین، کره شمالی، و تغییرات آب و هوایی، از جمله مسائلی هستند که به نظر تحلیلگران، اوباما درباره آنها چالش هایی خواهد داشت.
القاعده، عراق، افغانستان و پاکستان
شاید بزرگ ترین چالش برای باراک اوباما، افغانستان باشد. زیرا اگر در عراق وضعیت رو به بهبود است، در افغانستان اوضاع اینگونه نیست. چراکه شكست طالبان و از بين بردن القاعده در مرز اين كشور با پاكستان، تقويت و افزايش نيروها در افغانستان به بيش از سطح ٣٢ هزار كنوني، و نحوه پيگيري آخرين تصميمات دولت بوش در خصوص گفت وگو يا عدم مذاكره با طالبان نيز، براي باراك اوباما باقي مانده اند. بهبود وضعیت افغانستان همراه با بهبود عملکرد دولت این کشور، و تلاش برای در پیش گرفتن سیاست های مؤثر از سوی دولت پاکستان (که در مجموع ثبات خود این کشور نیز معضلی جداگانه است)، مقولات مهمی برای تضعیف طالبان و نیروهای القاعده به شمار می روند.
ایران
ايران از مسائل مهم سياست خارجی آمریکا محسوب می شود. کمااینكه اوباما براي حل موضوع هسته اي ايران، تمايل خود را براي گفت وگو و ديپلماسي بدون پيش شرط اعلام كرده است. وي همچنين تعهد خویش براي ممانعت از دستيابي ايران به آنچه كه از آن به عنوان تسليحات هسته اي ياد می كند را هم، ابراز نموده است.
روند صلح خاورمیانه
اوباما با این سئوال همیشگی روبرو است، که تا چه حد در روند صلح خاورمیانه دخالت کند. اولین مرحله انتخابات اسرائیل می باشد، که قرار است دهم فوریه (بیست و دوم بهمن) برگزار شود. این انتخابات نشان خواهد داد، دولت جدید اسرائیل تا چه حد آماده سازش می باشد. ریچارد هالبروک که از وی به عنوان یکی از سیاستمداران نزدیک به آقای اوباما یاد می شود، نظریه "هلال بحران" را مطرح کرده است. نظریه ای که براساس آن، با مسایل مختلف از ترکیه گرفته تا پاکستان، برخورد می شود. البته این روزها باید سوریه را نیز در این هلال گنجاند. زیرا کمکش برای برقراری ثبات در عراق ضروری است.
روسیه
روسيه يكي از چالش هاي مهم اوباما تلقي مي شود. وي در چند ماه گذشته مخالفت خود را با سياست هاي مسكو اعلام نموده است. چنانچه در درگيري هاي اخير در قفقاز بين گرجستان و روسيه، اين كشور را مقصر دانست و محكوم كرد. بحران گرجستان این سئوال را به وجود آورده، که دولت جدید اوباما چگونه سیاست خود را در برابر روسیه تنظیم خواهد کرد. آمریکا برای حل مشکلاتی مانند دارفور و ایران که شورای امنیت نیز در آن نقش دارد، نیازمند کمک روسیه است. در عین حال از دیگر موضوعات مهم، تعیین شتاب روند پیوستن گرجستان و اوکراین به "سازمان پیمان اطلس شمالی" (ناتو) می باشد. از بین سایر مشکل های موجود، می توان به مساله استقرار سیستم دفاع موشکی در لهستان و جمهوری چک، اشاره کرد.
چین
روابط با چین برای آمریکا مهم است. زیرا چین عضو شورای امنیت سازمان ملل می باشد، و در اقتصاد آمریکا هم دارای قدرت اثرگذاری زیادی است. اگرچه آینده تایوان همواره این قابلیت را داشته و دارد که این دو کشور را از یگدیگر جدا کند، اما چین به خودی خود مشکلی برای آمریکا محسوب نمی شود. تبت نیز وضعیت مشابهی دارد. بنابراین روابط آمریکا و چین احتمالا باثبات باقی می ماند. کمااینکه به نظر نمی رسد اوباما نیز چیز دیگری غیر از این بخواهد.
كره شمالي
كره شمالي، خلع سلاح آن و در نهايت حل كامل مسئله هسته اي اين كشور، و همچنين پيامدهايي كه در صورت عدم اطاعت آن از خواست هاي جامعه جهاني مي تواند رخ دهد، موضوعات ديگري خواهند بود كه بخش مهمي از توجهات را به خود جلب خواهند كرد. اوباما در مورد خلع سلاح كره شمالي و در نهايت حل كامل مسئله هسته اي اين كشور، خواستار "گامي آرام و رو به پيش" شده است. تغییرات آب و هوایی
تغييرات آب و هوايي و حذف گازهاي گلخانه اي و آلاينده هاي مهم نظير ژنراتورهاي برق و شركت هاي نفت و گاز هم، جايگاهي ويژه در سياست خارجي ساكن نوین اتاق بيضي شكل كاخ سفيد خواهند داشت. زیرا اوباما بايد به عنوان يك دمكرات و نماينده بخشي از طرفداران محيط زيست، با آنها دست و پنجه نرم كند.
بخت بلند بوش
هنگامی که جرج دبلیو بوش در سال ۲٠٠٠ (١٣۷٩) مبارزات انتخاباتی اش را به پیش می برد، هرگز نامی از اسامه بن لادن و یا شبکه القاعده به میان نیاورد. در اعلاميه هاي حزب جمهوري خواه كه به امور سياسي، دفاعي و سياست خارجي این کشور مربوط بود هم، هیچ جا به بن لادن و يا سازمان های تروریستی دیگر اشاره ای نشد. اصولا در مبارزات انتخاباتي رياست جمهوري آن سال، به ندرت مساله تروريسم مطرح گرديد. اما بعد از حمله به كول، خبر نگاری از بوش پرسيد: "اگر كشوري به هسته هاي تروريستي جا بدهد، آيا مي تواند مورد حملات انتقام جويانه قرار گيرد؟"
بوش پاسخ داد: "تا آن وقت كه من به عنوان رييس جمهور انتخاب نشده ام، حاضر نيستم در باره اينگونه موارد ابراز نظر کنم. اما مي خواهم به جهانيان بگويم كه ما با چنين مردمي محاسبه خواهيم كرد، و اينگونه اقدامات پیامدهایي خواهند داشت."
وقني كه از او پرسیده شد: "آيا دولت کلینتون براي دستگيري بن لادن و افراد ديگر مظنون به دست داشتن در اعمال تروريستي تلاش كافي انجام داده است؟، جواب داد: "درباره اين موضوعات اطلاعات استخباراتي لازم در اختيار من گذاشته نشده است."
در مجموع خبرنگاران درباره سياست خارجي، از بوش سوالات كوتاهی مي پرسیدند. زیرا سطح دانش و صلاحيت او براي رياست جمهوري، به صورت موضوعات اصلی مبارزات انتخاباتي درآمده بودند. چراکه بوش كم به خارج سفر نموده بود، و در روابط بين المللي تجربه مستقيم نداشت. به گونه ای که نمي توانست بدون فكر كردن بگويد، كه پرويز مشرف رييس جمهور پاكستان است. سكتگي در جواب دادن به چنين پرسش هایی از سوي بوش، يکی از نويسندگان مجله گليمور را تشويق كرد تا فهرستي از نام ها را ترتيب دهد و از وی بپرسد. او می خواست بداند كه با شنيدن اسم هايي مانند كرستاين وتاد وتمن، مدونا، مجموعه تلویزیونی "سکس و شهر" (سكس اند دستي)، و طالبان، چه به ذهن بوش مي آيد.
بوش اينگونه پاسخ داد، که وتمن رفيق خوبی بود. در پیوند با مجموعه مورد اشاره نیز، خاطرنشان کرد که تلويزيون نگاه نمي كند. در باره طالبان هم، فقط سرش را تكان داد و خاموش ماند. نويسنده به او نقل (سرنخ) داد و گفت، به خاطر ستمي كه این گروه در افغانستان بالاي زنان مي كنند. بوش خوشحال شد، و اظهار داشت: "فكر مي كردم چيزي در باره يك باند (گروه موسیقی) مي پرسيد. بله طالبان افغانستان مردمان بسيار ظالمی هستند."
هنگامی که جرج دبلیو بوش در سال ۲٠٠٠ (١٣۷٩) مبارزات انتخاباتی اش را به پیش می برد، هرگز نامی از اسامه بن لادن و یا شبکه القاعده به میان نیاورد. در اعلاميه هاي حزب جمهوري خواه كه به امور سياسي، دفاعي و سياست خارجي این کشور مربوط بود هم، هیچ جا به بن لادن و يا سازمان های تروریستی دیگر اشاره ای نشد. اصولا در مبارزات انتخاباتي رياست جمهوري آن سال، به ندرت مساله تروريسم مطرح گرديد. اما بعد از حمله به كول، خبر نگاری از بوش پرسيد: "اگر كشوري به هسته هاي تروريستي جا بدهد، آيا مي تواند مورد حملات انتقام جويانه قرار گيرد؟"
بوش پاسخ داد: "تا آن وقت كه من به عنوان رييس جمهور انتخاب نشده ام، حاضر نيستم در باره اينگونه موارد ابراز نظر کنم. اما مي خواهم به جهانيان بگويم كه ما با چنين مردمي محاسبه خواهيم كرد، و اينگونه اقدامات پیامدهایي خواهند داشت."
وقني كه از او پرسیده شد: "آيا دولت کلینتون براي دستگيري بن لادن و افراد ديگر مظنون به دست داشتن در اعمال تروريستي تلاش كافي انجام داده است؟، جواب داد: "درباره اين موضوعات اطلاعات استخباراتي لازم در اختيار من گذاشته نشده است."
در مجموع خبرنگاران درباره سياست خارجي، از بوش سوالات كوتاهی مي پرسیدند. زیرا سطح دانش و صلاحيت او براي رياست جمهوري، به صورت موضوعات اصلی مبارزات انتخاباتي درآمده بودند. چراکه بوش كم به خارج سفر نموده بود، و در روابط بين المللي تجربه مستقيم نداشت. به گونه ای که نمي توانست بدون فكر كردن بگويد، كه پرويز مشرف رييس جمهور پاكستان است. سكتگي در جواب دادن به چنين پرسش هایی از سوي بوش، يکی از نويسندگان مجله گليمور را تشويق كرد تا فهرستي از نام ها را ترتيب دهد و از وی بپرسد. او می خواست بداند كه با شنيدن اسم هايي مانند كرستاين وتاد وتمن، مدونا، مجموعه تلویزیونی "سکس و شهر" (سكس اند دستي)، و طالبان، چه به ذهن بوش مي آيد.
بوش اينگونه پاسخ داد، که وتمن رفيق خوبی بود. در پیوند با مجموعه مورد اشاره نیز، خاطرنشان کرد که تلويزيون نگاه نمي كند. در باره طالبان هم، فقط سرش را تكان داد و خاموش ماند. نويسنده به او نقل (سرنخ) داد و گفت، به خاطر ستمي كه این گروه در افغانستان بالاي زنان مي كنند. بوش خوشحال شد، و اظهار داشت: "فكر مي كردم چيزي در باره يك باند (گروه موسیقی) مي پرسيد. بله طالبان افغانستان مردمان بسيار ظالمی هستند."
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر